Analiza miasta cz. 10

Autor: | Opublikowane w Urbanistyka Brak komentarzy | Tagi:

Dwóch tych typów skrajnych w formie czystej nie odnajdziemy w rzeczywistości w istniejących dziś jeszcze miastach Średniowiecza. W rzadkich tylko wypadkach występują one, nie przeplatając się i nie oddziaływując wzajemnie, w liniach czystych i wyrazistych. Znajdziemy jednak całe szeregi miast, w których skonstatujemy pewien stopień współdziałania wszystkich sześciu czynników. Natomiast wykryjemy z łatwością przykład absolutnie ujemny w postaci miasta nowoczesnego, powstającego na przełomie wieków XIX i XX; świadczy ono w sposób jaskrawy o zupełnej rozbieżności w działaniu różnych czynników, nie spojonych w najmniejszym nawet stopniu czynnikiem kompozycji urbanistycznej. Dla pierwszego typu charakterystycznym jest powolny rozwój organizmu miejskiego, będący owocem pracy szeregu pokoleń, gdy czynnik kompozycji działa powoli, nieraz nieśmiało i fragmentarycznie. Drugi typ piętnuje jednorazowy rzut energii twórczej i organizacyjnej, ożywiony jedną wielką myślą. Myśl ta może się zresztą narodzić z różnych pobudek i na różnych podłożach cywilizacyjnych i kulturalnych. Nowe prądy i metody polityki państwowej, nowe wynalazki i poglądy militarne mogą ją zrodzić równie dobrze, jak artystyczna dążność do stworzenia wielkiej formy architektonicznej, lub też potrzeba ujawnienia wielkich idei państwowych i społecznych, czy najwznioślejszych uczuć religijnych. W tych wypadkach forma architektoniczna i urbanistyczna jest najczęściej dziełem jednego człowieka lub kilku, współpracujących w jednym okresie i na jednakowym podłożu ideowym.