Czynnik komunikacji cz. 4

Znaczenie pierwszorzędne, niezmienne, niezależne od biegu historii i rozwoju techniki, mają wielkie rzeki spławne i brzegi morza. Postęp wielkich cywilizacji we wszystkich epokach rozwoju na nich się opiera. Rozwój kultury krajów śródziemnomorskich w czasach antycznych, potęga imperium rzymskiego, rozwój nowożytnych narodów europejskich wiążą się bezpośrednio z układem wielkich linij komunikacyjnych morskich i rzecznych. Bieg Sekwany, Renu, Łaby, Dunaju i Wisły oraz przylegające do ich ujść brzegi morskie stanowią tło, na którym powstawała historia wielkich narodów europejskich.

Poza warunkami przyrodzonymi, tkwi czynnik komunikacji w swoich podstawach w warunkach gospodarczych. Nie tylko bowiem zewnętrzne warunki, jak geograficzne, polityczne itp., wpływają na potęgowanie się potrzeb komunikacji. Przeciwnie, sam organizm miasta, oparty pod względem gospodarczym o bliższe i dalsze tereny, wytwarzające surowce, może się potężnie rozwijać. Rozkwitną w mm rzemiosła i przemysł, rozwinie się gospodarczo i wzrośnie ludność.