Czynnik obyczajowo-prawny cz. 4
W czasach późniejszych ujęcie prawne różnych zagadnień, związanych ze wzrostem miast istniejących i zakładaniem nowych, postępuje dalej, a kierowane i interpretowane przez władzę państwową, staje ono często na usługi celów państwowych, politycznych i strategicznych. Tak np. walki religijne we Francji powodują wydanie przez kardynała Richelieu nakazu zniesienia wszelkich urządzeń warownych w licznych miastach francuskich. Skutek tego nakazu ma wybitne znaczenie urbanistyczne. Wyłącza czynnik warowności, zwalnia żywotne organizmy miejskie z oków dawnych murów i daje pole do swobodnego dalszego rozwoju. Wiek XVII i XVIII, przynosząc najwyższą koncentrację władzy w rękach monarchów, daje przykłady przebudowy miast dawnych i zakładania nowych, przede wszystkim o charakterze rezydencyjnym i o formach reprezentacyjnych, według jednolitych projektów uzupełnionych szczegółowym ujęciem prawnym całości planu, sposobów zabudowy, wyglądu fasad itd. Monumentalne place paryskie, Wersal, starsza część Berlina, dawny Petersburg — oto przykłady kształtowania miasta z pomocą planu urbanistycznego i działających jednocześnie odpowiednich ustaw.