Forma miasta cz. 1

Całe szeregi miast różnych czasów wykazują w swej konstrukcji i formie pewne określone wpływy. Porównywanie pewnych grup miast, pokrewnych pod względem terytorialnym, czy pod względem czasu powstawania, pozwala przede wszystkim na ustalenie faktu działania określonych wpływów. Poza tym pozwala również na ustalenie stopnia i mocy tych wpływów, które przy bliższym ich określeniu nazwiemy «czynnikami urbanistycznymi». Działanie ich odbywa się w dwóch dziedzinach — konstrukcji i formy miasta. Dwie te dziedziny, ściśle z sobą zespolone i wzajemnie się przenikające, składają się na pewną całość — tworzą organizm miasta. Jedne warunki i wpływy działają na konstrukcję — inne na formę. Podobnie jednak jak w poszczególnych dziełach techniki, rzemiosła i architektury, również i w organizmie miasta konstrukcja i forma przemawiają nie zawsze równomiernie i harmonijnie. Przeciwnie, spostrzegamy nieraz wybitną przewagę jednej lub drugiej. Podkreślając, że organizm miasta jest jakby dalszym rozwinięciem poszczególnych budynków i gmachów, które je tworzą, zaznaczymy jednak, że na rozwój konstrukcji i formy miasta działają różne czynniki, nieznane w tworzeniu pojedynczego dzieła architektonicznego.