Ruch uliczny

Głównymi elementami ruchu ulicznego są pojazdy na jezdni a piesi na chodniku.

Dla oznaczenia szerokości jezdni miarodajna jest szerokość potrzebna dla pojazdów w ruchu, która wynosi od 2,0 m. do 4,0 m., jeśli do szerokości pojazdów doda się na wahanie boczne 0,4 do 0,5 m. Średnio przyjmuje się szerokość potrzebną dla jednego pojazdu w ruchu na 2,5 m.

Dla dróg domagają się dzisiaj niektórzy inżynierowie by szerokość ta wynosiła 3,0 m. przez wzgląd na większe wahanie boczne, a raczej bezpieczeństwo przy mijaniu się i wyprzedzaniu szybko jeżdżących samochodów. Dla ulic wystarcza przyjąć szerokość 2,50 m., ponieważ po pierwsze najwyższa dopuszczalna szybkość jazdy samochodów w mieście jest mniejsza od szybkości na drogach, a powtóre gładsze, równiejsze, bez zagłębień i wybojów nawierzchnie uliczne pozwalają łatwiej, pewniej samochodem kierować.

Jeden pas 2,5 m. szeroki tworzy, jak na drogach, jezdnię jednotorową, przez to najwęższą, zdolną do przepuszczenia jednego tylko pojazdu. Szerokość tę powiększa się do 3,0 m na spadkach silniejszych od 0,05 i tam, gdzie jezdnia równocześnie służy i przechodniom.

Jezdnia dwutorowa ma najmniej 4,20m szerokości, jeśli ruch jest słaby i powolny. Bywają też jezdnie o wymiarach pośrednich między 4,20 a 5,00 m. Za normalną szerokość jezdni dwutorowej uważa się wymiar 5,0m. Wymiar ten na spadkach silniejszych od 0,05 powiększa się przez wzgląd na wahania boczne pojazdów w ruchu, znaczniejsze niż na poziomie, od 0,5 m. do 1,0 m.

Najmniejszą szerokość jezdni trzytorowej otrzymuje się, podobnie jak na drogach, przyjmując dwa pojazdy w ruchu a trzeci w spoczynku czyli: 2 x 2,50 + 2,00 = 7, 00m. Dla ulic więcej ruchliwych szerokość ta wynosi 7,50 do 8,00 m, osobliwie gdy ruch jest szybki. Powiększanie tych szerokości 7,50 do 8,0 m na pochyleniach silniejszych od 0,05 nie jest potrzebne, gdyż wyjątkowo chyba znajdą się równocześnie w tej samej linii poprzecznej trzy pojazdy w ruchu pełnym, szybkim.

Po jezdni trzytorowej można już prowadzić tory tramwajowe, a mianowicie zasadniczo tylko jeden tor i to pośrodku jezdni. Z konieczności czasami kładzie się w wąskich ulicach starych części miasta i po dwa tory.

Jezdnia czterotorowa bywa od 9,5 m. do 10,5 m. szeroka. Jest to jezdnia niejako normalna dla dwóch torów tramwajowych, które zasadniczo biegnąć powinny środkiem ulicy, pozostawiając wzdłuż chodników pasy dla pojazdów.

Jezdnie szersze od czterotorowych oblicza się analogicznie. Dąży się jednak do rozbicia takich bardzo szerokich jezdni, to jest do rozdzielenia ich na jezdnie dwu, trzy  lub czterotorowe, jeśli nie sprzeciwiają się temu osobliwe warunki ruchu.

Przedzielenie to wykonuje się za pomocą rzędu słupów dla elektrycznych przewodów tramwajowych lub rzędu słupów dla latarni, za pomocą szeregu chodników ochronnych, jak na niektórych bulwarach paryskich, osobnego pasma dla tramwaju lub za pomocą alei spacerowej. Podział przez te środki techniczno ma na celu porządkowanie ruchu. Niekiedy już i czterotorowe jezdnie dzieli się w tym samym celu na dwie jezdnie dwutorowe.

Tory tramwajowe – miejsce dla nich przewidzieć należy prawie w każdym mieście, liczącym ponad 100 tysięcy mieszkańców, a to na głównych ulicach z ruchem przelotnym.

Jeżeli tor biegnie wzdłuż krawężników, to między krawężnikiem a samochodem powinna pozostać przestrzeń 0,30 do 0,40 m. Wtedy najmniejsza szerokość jezdni wynosi około 7,50 m dla jednego toru, a około 10,0 m dla dwóch torów, a zatem szerokości poprzednio przyjęte za normalne dla ulic trzy- i czterotorowych.

Jezdnie zakłada się jednostajnie szerokie na całej długości ulicy lub na znaczniejszych jej częściach. Są jednak miejsca, gdzie rozszerzenie jezdni okazuje się konieczne na pewnej długości. Rozszerzenia wymagają postoje pojazdów, przystanki tramwajowe, o ile wbudowane są w jezdnie jako chodniki ochronne, zajazdy przed sklepy, przed którymi zatrzymują się dłużej i pojazdy ciężarowe i osobowe, zajazdy przed niektóre gmachy publiczne, jak poczta, banki itp.; o kolei tutaj nie mówimy, gdyż zajazd przed dworcem kolejowym powinien być z reguły utworzony jako placyk lub plac.

Rozszerzenia takie, niezbyt długie, nic mogą być wykonane kosztem zwężenia chodnika, a tylko przez przesunięcie linii regulacyjnej w głąb działki czyli przez załamania w linii frontowej budynku. Takie cofnięcia tej linii są ze względów estetycznych pożądane.