Materiały do produkcji krawężników

Autor: | Opublikowane w Nawierzchnia drogi Brak komentarzy | Tagi: formy do krawężników, forma do krawężników

Krawężniki wykonuje się z kamienia, betonu, żelbetu, cegły i klinkieru.

Na wyrób krawężników nadają się skały obrabialne w sposób kamieniarski, a więc skały nie bardzo twarde i kruche. Najpowszechniej wyrabiają te krawężniki ciosowe z piaskowców, twardszych wapieni i z miększych granitów.

Obrabia się je starannie, zupełnie gładko w powierzchniach widocznych i często w częściach powierzchni po wykonaniu chodnika ukrytych. Obrobienie gładkie części tylnej ściany ma na celu dobre przyleganie płyt chodnikowych. Niekiedy przednią górną krawędź tę, która wyznacza niweletę ulicy wyokrąglą się malutkim promieniem. Niekiedy też górna powierzchnia otrzymuje pochylenie jako przyszła część chodnika. Reszta powierzchni niewidocznych po osadzeniu krawężnika pozostaje obrobiona z grubsza, bez wystających jednak guzów lub znacznych zagłębień w ten sposób, że bryła krawężnika jest w całości wypełniona, nie popodcinana ani w podstawie, ani w czołach, osobliwie u typów, których się nie osadza na podmurowaniu. Czoła mają być gładkie, prostopadłe do długości. Krawężniki w dole niepełne i popodcinane wychylają się z nadanego im położenia wskutek osiadania się szczególniej, gdy są krótkie i psują płynną linię krawężnika, co oko przechodnia, nawet niefachowca, łatwo dostrzega.

Prócz krawężników ciosowych wykonują tu i ówdzie w ulicach podrzędnych krawężniki z pieńków lub kostek, np. w łukach lub z kamienia łamanego. Nie odznaczają się one żadnymi zaletami. Zwłaszcza stare kamienie brukowe, nieprzydatne już na jezdnię, niskie i wyszczerbione najmniej się nadają.

Kamień łamany warstwowy (piaskowce karpackie, dewońskie) nawet w okolicach obfitujących w łomy nie wytrzymuje porównania z krawężnikiem betonowym wobec kosztów przewozu kamieni o zbytecznie dużych wymiarach, wobec droższej robocizny brukarza, nieładnego wyglądu, niepewnego osadzenia i wobec tego, że nie daje w ulicy stałej linii ostrej. Kamień łamany nadawałby się jedynie w podmiejskich ulicach zamieszkałych przez rolników, w miejscach przejazdów do bram.

Krawężniki ciosowe są drogie, dlatego bardzo się rozpowszechniły krawężniki betonowe.

Wyrabia się je w formach żelaznych, blaszanych lub lanych. Te ostatnie są lepsze, gdyż powierzchnie później w krawężniku widoczne mogą być heblowane w formie. Dlatego wychodzą w wyrobie zupełnie gładkie. Form drewnianych, urobionych z brusów i obitych wewnątrz blachą cynkową nie powinno się używać, bo forma taka dłużej używana zazwyczaj się paczy i wszystkie sztuki wychodzą z niej nieco zniekształcone, co oko łatwo dostrzega po ułożeniu krawężnika w ulicy.

Formy żelazne bywają pojedyncze lub bliźniacze. Forma pojedyncza jest wygodniejsza przy robocie niż bliźniacza, u której wyciąganie heblowanej płyty żelaznej, oddzielającej podczas roboty dwie sztuki, może uszkodzić wyrób.

Do wyrobu używa się dwóch mieszanin: słabszej o stosunku objętościowym cementu, piasku i żwiru 1:3:5, z której powstaje prawie cała sztuka, i silniejszej o stosunku 1:1:2, podrzucanej w częściach widocznych jako warstwa 2-4 cm. gruba. Wszystkie materiały powinny być bez zarzutów. Do mieszaniny słabszej wolno użyć żwiru o rozmaitej średnicy kamyków, największej około 2 cm. i z skał mniej twardych, a więc żwiru rzecznego, maszynowego z piaskowców i tworzącej widoczne po winno jedynie żwiru z skał twardych, jak granity, porfiry, bazalty itp.; średnica kamyków najwyżej 1 cm.

Wyrób powinien się zawsze odbywać pod dachem, w budynku lub w szopie. Im miejsce wyrobu jest więcej zacienione, przesycone wilgocią, tym wyrób lepszy. Dlatego konieczne jest skrapianie sztuk odpowiednio do temperatury. Na 4-ty lub 5-ty dzień można wyrobione sztuki do siebie pozesuwać, wynieść je z pod dachu, aby zrobiły miejsce dla wyrobu dalszych i układać w stosy. Dopiero po 8 do 12 tygodniach, najlepiej zaś po przezimowaniu, wolno je kłaść w ulicach.

W wielkich fabrykach wyrobów betonowych, produkujących najrozmaitsze przedmioty, jak płyty chodnikowe, rury, stopnie, słupy itd., używa się do ubijania dobni pneumatycznych, poruszanych sprężonym powietrzem.

Krawężniki betonowe mają w porównaniu tak do kamiennych jak i innych krawężników wiele zalet.

Są tańsze np. w stosunku do ciosowych są o 0,5-0,7 tańsze. Wyrób sztuk łukowych kosztuje tyle co prostych, w przeciwieństwie do ciosowych krawężników łukowych, które są znacznie droższe, gdyż wymagają i więcej materiału i robocizny trudniejszej.

Są dostatecznie wytrzymałe wobec mechanicznych działań średniego i słabszego ruchu ulicznego, pojazdów i przechodni. Wszystkie sztuki są do siebie przystające i wszystkie są pełnej podstawy i czoła są prawie tak samo gładkie, jak części widoczne.

Wyrób jest prosty, łatwy i nie wymaga prawie nadzoru. Jednorazowy wydatek na formy, dobnie, itd., jest w ogóle minimalny i ponieść może go łatwo każdy producent.

Krawężniki betonowe nadają się znakomicie na wszystkie ulice naszych miast średnich i małych i na podrzędniejsze ulice naszych wielkich miast.